De moedertaal is de basis

Op 21 februari a.s. wordt door de UNESCO wederom de ‘Internationale Dag van de Moedertaal’ gevierd, ter nagedachtenis aan de strijd in Pakistan in 1952. In dat jaar demonstreerden studenten om het Bengaals, de zesde taal van de wereld, als een officiële taal van Pakistan te laten gelden. Er ontstonden rellen en diverse studenten kwamen hierbij om. De regering stelde uiteindelijk dat uitsluitend het Urdu de taal van Pakistan was.

Sinds het jaar 2000 eert iedere natie op de ‘Dag van de Moedertaal’ de ‘taalkundige en culturele diversiteit en meertaligheid’. UNESCO streeft ernaar ‘het culturele erfgoed levend te houden’ en zet hiertoe de meer dan 6000 talen die de wereld rijk is, in. De moedertaal (de taal of talen die je als kind als eerste leert, zonder onderwijs) is de basis voor de verwerving van een volgende taal en door deze in ere te houden, lijkt er bovendien onder de diverse mensengroepen ‘meer bewustzijn en onderling begrip’ te ontstaan.

Minderheidstalen

Het komt nog regelmatig voor dat mensen hun moedertaal die ze van kinds af aan met hun ouders en grootouders gesproken hebben, niet of nauwelijks meer gebruiken, omdat deze taal bijvoorbeeld een minderheidstaal is en als onbelangrijk wordt beschouwd. Enkele feiten op een rij:

*Sinds de mensheid taal als communicatiemiddel gebruikt, zijn er wel 30.000 talen in de vergetelheid geraakt;

*Van de zes- à zevenduizend talen die er wereldwijd bestaan, zijn er momenteel drieduizend die dreigen te verdwijnen;

*Jaarlijks worden er ten minste tien talen minder gesproken;

*Een taal is ‘in gevaar’ als deze door slechts 100.000 mensen gesproken wordt.

Meertaligheid

 De dag van de moedertaal draait niet uitsluitend om de moedertaal, ook de meertaligheid speelt een belangrijke rol.

De kennis over meertaligheid is in de afgelopen jaren toegenomen en gelukkig weet men nu dat het actief blijven gebruiken van de moedertaal geen negatieve gevolgen heeft voor het verwerven van een nieuwe taal, integendeel. De moedertaal is essentieel; stagneert de ontwikkeling ervan, dan kan dit het aanleren van een tweede taal in de weg staan.

Bij meertaligheid is er veelal sprake van twee of zelfs drie moedertalen die (min of meer) gelijk opgaan in hun ontwikkeling. Kinderen groeien in dit geval vanaf hun geboorte met meerdere moedertalen op. Hier spreken we van ‘simultane taalverwerving’. Een persoon kan ook meertalig genoemd worden als een van de talen (bijvoorbeeld het Nederlands) als eerste taal verworven is (de moedertaal) en er bijvoorbeeld na de peuter- of kleuterleeftijd een tweede taal bij gekomen is. Men noemt dit ‘successieve taalverwerving’. “Deze kinderen hebben al een taalsysteem opgebouwd en in de tweede taal bouwen ze voort op de gemeenschappelijke kenmerken van taal die zij in hun moedertaal geleerd hebben.” (Het Meertalige Kind, Orioni, 2017)

In het boek ‘Meertalig opvoeden, uw kind zal u dankbaar zijn’ (2015) gaat Orioni in op het belang van de moedertaal: “Als ouder vraagt u zich vast wel eens af wanneer u uw moedertaal moet spreken met uw kind. Het liefst altijd!” In haar boek licht Marinella nog toe dat hierdoor ‘de woordenschat toeneemt en het voor het kind duidelijk is welke taal hij met wie spreekt.’

Accenten en dialecten

Een (buitenlands) accent hebben in een of alle talen die iemand vloeiend beheerst doet niet af aan de meertaligheid van een persoon. Het is volkomen normaal dat een kind een transfer maakt van de klanken van de schooltaal (die veelal ook de moedertaal is) naar de thuistaal, of juist andersom (als de schooltaal niet de moedertaal is). Het hebben van een accent zegt dus niks over de taalkennis.

Taal is het middel om communicatie en cultuur tot stand te brengen en te onderhouden. Meertalig onderwijs en moedertaalonderwijs (Nederlands taal- en cultuuronderwijs in het buitenland) dragen daar op een positieve manier aan bij. 

Hester Zigtema

Toelichting bij geschiedenis Pakistan:

Pakistan bestond in 1952 al een aantal jaar uit twee delen: in het noordwesten West-Pakistan (het huidige Pakistan), en in het noordoosten Oost-Pakistan (tot 1955 Oost-Bengalen genoemd. In 1971 werd dit het huidige Bangladesh).

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Oost-Pakistan

De Moedertaal is de basis

Op 21 februari a.s. wordt door de UNESCO wederom de ‘Internationale Dag van de Moedertaal’ gevierd, ter nagedachtenis aan de strijd in Pakistan in 1952. In dat jaar demonstreerden studenten om het Bengaals, de zesde taal van de wereld, als een officiële taal van Pakistan te laten gelden.